مقایسه پارامتر های تبادلات گازی و ویژگی های روزنه ای در لاین های پیشرفته گندم در شرایط دیم

به منظور مقایسه ی پارامتر های تبادلات گازی و ویژگی های روزنه ای در لاین های پیشرفته گندم در شرایط دیم، در سال زراعی 91-1390 آزمایشی در قالب طرح لاتیس مربع (10×10) با 96 لاین پیشرفته گندم به همراه چهار لاین شاهد در دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان انجام گرفت. در طول دوره رشد و پس از برداشت صفات فیزیولوژیک از قبیل سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق، غلظت کربن دی اکسید زیر روزنه ای، هدایت روزنه ای، هدایت مزوفیلی، کارآیی مصرف آب فتوسنتزی، محتوای کلروفیل،رنگ برگ، تراکم و ابعاد روزنه ها، دمای کانوپی، محتوای نسبی آب برگ و سرعت از دست دادن آب از برگ های بریده، صفات فنولوژیک شامل روز تا ساقه روی، روز تا سنبله دهی، روز تا بوتینگ، روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و صفات اگرومورفولوژیک مشتمل بر ارتفاع بوته، طول سنبله، طول ریشک، تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در بوته، عملکرد بیولوژیک تک بوته، شاخص برداشت تک بوته، عملکرد دانه کل، عملکرد بیولوژیک کل و شاخص برداشت کل اندازه گیری و ارزیابی شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات مورد بررسی تفاوت معنی داری را در ارتباط با تمام صفات فنولوژیکی، فیزیولوژیکی(فقط شاخص کلروفیل، کارآیی مصرف آب فتوسنتزی و رنگ برگ)، صفات ابعاد و تراکم روزنه(به جزء عرض روزنه در سطح تحتانی و فوقانی برگ) و اگرومورفولوژیک(فقط تعداد پنجه غیر بارور، ارتفاع بوته، طول ریشک، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت کل) بین لاین ها نشان داد که دال بر وجود تنوع کافی در بین لاین های مزبور می باشد. بررسی ضرایب همبستگی ساده ی بین صفات نشان داد که تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه تک بوته، بیوماس تک بوته، شاخص برداشت تک بوته، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت کل بیش ترین همبستگی را با عملکرد داشتند. بنابراین، انتخاب غیر مستقیم برای این صفات می تواند منجر به افزایش عملکرد شود. در کل با مقایسه لاین های مورد ارزیابی با ارقام شاهد از طریق آزمون lsd از لحاظ کلیه صفات، از میان 96 لاین مورد ارزیابی 60 لاین گزینش شده و برای ارزیابی بیش تر در سال بعد توصیه شدند.